Waarom je schouders vaak gespannen zijn

Gespannen schouders kennen we allemaal. Soms is schouderspanning het gevolg van een blessure of een aandoening waar je nauwelijks weet van hebt, maar in de meeste gevallen zijn gespannen schouders een vriendelijk signaal van het lichaam. Een beetje inzicht in de aard van die spanning kan een waardevolle stap zijn bij het oplossen, of nog beter: vermijden ervan.

Het valt me op hoe vaak mensen last hebben van gespannen schouders, vaak zonder het zelf te weten. Bij sommige mensen is die spanning gewoon deel geworden van hun leven.
Tai Chi en Qigong brengen deze spanningen meestal aan het licht. Dat is vaak confronterend, maar in wezen uiteraard heel positief. Alleen als je schouders ontspannen zijn, kan de Qi vrij stromen door de kanalen van armen, nek en hoofd en bij uitbreiding het hele lichaam.

Je kan het makkelijk even uitproberen: als je je ellebogen zwaar maakt, zullen je schouders vanzelf ontspannen. Ze zullen wat naar achteren en naar beneden zinken, zoals bij een soldaat die in de houding staat. Niet karikaturaal, met de borst vooruit, maar gewoon, ontspannen, natuurlijk.
Enkel zo hebben de spieren, botten en pezen van de armen en schouders alle ruimte om voluit het mooie werk te doen waarvoor ze ontworpen zijn.

Stress

Soms dragen we het gewicht van de hele wereld op onze schouders. De vele verplichtingen van het leven, de to do-lijstjes en verantwoordelijkheden kunnen ons het gevoel geven dat we Sisyphos zijn, de mythische Griekse halfgod die gedoemd was om eenzelfde rotsblok steeds opnieuw een steile berg op te duwen.

Dat bij die vele verantwoordelijkheden af en toe stress ontstaat is heel natuurlijk en zelfs functioneel, maar aanhoudende stress is dat niet. Je lichaam blijft dan langere tijd in een verhoogde staat van paraatheid om een mogelijke dreiging het hoofd te bieden, waardoor je spieren langer gespannen blijven dan nodig.

Lever

In de traditionele Chinese geneeskunde wordt stress geassocieerd met de Lever. Een gezonde Lever is zacht, soepel en zorgt voor de harmonische verspreiding van energie (Qi) doorheen het lichaam, maar bij stress zal de Lever zich schrap zetten, verharden en stagneren. De Qi stijgt dan naar het hoofd, met hoofdpijn en een rood aangezicht als gevolg. De stijgende Qi vloeit echter ook via de kruin in één van de vier kanalen die door de nek en schouders lopen en zet zich daar vast.
Omdat Qi yang is en dus van nature stijgt, blokkeert hij eerder in de bovenste regionen van het lichaam dan bv. in je heupen of knieën, al is ook dat niet uitgesloten.
Daarom doet een eenvoudige schoudermassage zo’n deugd; het masseren van de schouders bevrijdt het hele lichaam van stress en stagnatie.

Blaas

Stress activeert het sympathische zenuwstelsel, zeg maar het vlucht-vechtmechanisme. De bijnieren gaan in overdrive, wat na lange tijd kan leiden tot uitputting van de Nier Qi en stagnatie in de blaasmeridiaan, en die laatste loopt over de rug en achteraan de nek.
Maar ook zonder stress speelt de Blaas een rol in nek- en schouderpijn: de windpoorten in de nek staan erom bekend dat ze pijnlijk en gespannen kunnen aanvoelen onder invloed van wind, kou en vocht.

Long

Stress heeft een directe impact op je ademhaling. Wanneer je bang bent, hou je je adem in, wanneer je je zorgen maakt, adem je moeizaam in en uit. Ook verdriet put de longenergie uit.
Een oppervlakkige ademhaling veroorzaakt vooral spanning in de bovenkant van de schouders, die omhoog loopt naar de nek

Houding

Ook te weinig beweging kan natuurlijk leiden tot stagnatie, met pijn als gevolg. Een zittend leven is dus niet bevorderlijk bij schouderklachten, zeker als zitten gepaard gaat met voorovergebogen kijken naar een computerscherm. Hetzelfde geldt voor autorijden, een activiteit waarbij het enerzijds moeilijk is om ontspannen en rechtop te zitten en anderzijds een uitdaging is om ontspannen te blijven.

Een eenvoudige oefening, die je hier en nu kan doen, meerdere keren per dag of telkens wanneer je schouders gespannen aanvoelen: