De edele kunst van je adem inhouden

Tai Chi en Qigong hebben in de loop van hun lange geschiedenis heel wat ademhalingstechnieken ontwikkeld. Je adem inhouden is daarvan niet de vaakst gebruikte, en zeker niet de meest bekende. Toch is het een techniek die ondanks zijn relatieve eenvoud ontzettend heilzaam kan zijn.

Gemiddeld kunnen mensen zowat één minuut de adem inhouden, maar sommigen gaan vlot naar vijf minuten. Voor de opnames van de film Avatar: the way of water hield Kate Winslet meer dan zeven minuten haar adem in. Dat is niet eens geen wereldrecord: de Fransman Stéphane Mifsud hield het in juni 2009 11 minuten en 35 seconden vol.

In yoga en Qigong gaat het er minder extreem aan toe. Kumbhaka, of je adem inhouden, is een bekende yoga-techniek die al beschreven werd door Patanjali in de 2e eeuw voor Christus. Er zijn verschillende soorten Kumbhaka, maar het komt erop neer dat je de ademhaling pauzeert gedurende korte of langere tijd, ofwel na de inademing, ofwel na de uitademing.

Nei Yang Gong

In Qigong is vooral het therapeutische systeem Nei Yang Gong bekend om zijn uitgebreid gebruik van ademretentie. Liu Yafei, de bezieler van deze vorm van Qigong, onderscheidt twee soorten:
de adem inhouden na de inademing (‘harde’ ademhaling) voedt de yange energie in het lichaam en ondersteunt dus de functie van de yange organen: maag, galblaas, blaas en de darmen. Na de uitademing (‘zachte’ ademhaling) voed je vooral de yinne energie en ondersteun je dus de functie van milt, lever, nieren, hart en longen.

Voorzichtig

Voor je tijdens het lezen spontaan en in het wilde weg je adem gaat inhouden, is het goed om even naar Liu Yafei zelf te luisteren: ‘Adem niet te diep in en niet te bruusk uit. Streef naar een ademhaling die gelijkmatig, fijn, langzaam, diep en continu is. Het inhouden van je adem, na de in- of uitademing, mag niet te lang duren en mag nooit een gevoel van beklemming veroorzaken. Na een tijdje kan je de pauzes steeds langer maken.
Voor beginners is het voldoende om heel kort te pauzeren. Als je lang oefent, kan je evolueren naar langere pauzes, gecombineerd met een diepe buikademhaling. Sommige mensen hoeven op die manier maar één of twee keer per minuut te ademen, zonder enig gevoel van beklemming.’

Het is dus belangrijk om nooit de adem in te houden voorbij het punt van ongemak. Als je na de ademretentie dus enkele diepe ademteugen nodig hebt om weer bij te komen, ben je eigenlijk al te ver gegaan.
Doe deze oefening ook niet als je hoge bloeddruk hebt, als je zwanger bent of hart-, long-, oog- of oorproblemen hebt.
Als je je duizelig of licht in je hoofd voelt of je ongemakkelijk voelt, stop dan en keer terug naar een normaal ontspannen ademhalingspatroon.

Effect

Wanneer je je adem inhoudt, komt er zodanig veel CO2 in je bloed dat je lichaam gaat snakken naar adem.
Het ademhalingscentrum in je brein gaat hierop reageren door de bloedvaten te vernauwen. Je hartslag vertraagt en je milt trekt samen om meer rode bloedcellen rond te pompen. Zo ga je meer zuurstof behouden en efficiënter uitwisselen. Het resultaat is dus paradoxaal genoeg meer zuurstof in het bloed in plaats van minder.
Je vergroot ook je longcapaciteit.

Vertaald naar het oogpunt van de traditionele Chinese geneeskunde vergroot je adem inhouden de circulatie van Qi en Bloed. Gestagneerde Qi komt in beweging. Het versterkt de longen, maar ook de andere organen, verbetert de microcirculatie tussen cellen en weefsels en verruimt het bewustzijn.

Stress

De bekende psychiater en gedragspsycholoog Joseph Wolpe, behandelde patiënten met chronische angst- en paniekaanvallen met CO2-therapie. Onderzoek bij een groot aantal patiënten wees uit dat angst significant verminderde na toediening van 65% CO2 en 35% zuurstof.

Aangezien je adem inhouden de hoeveelheid CO2 in het brein drastisch vermeerdert, kan het beschouwd worden als een natuurlijke vorm van CO2-therapie. Je traint je lichaam om steeds meer resistent te worden aan hoge CO2-niveaus.

Doordat ademretentie stressreducerend werkt, wordt je geest helderder en verbeter je zelfs je geheugen. Je concentratie krijgt een boost. Als je lichaam snakt naar adem, ben je immers super-gefocust.

En om je te motiveren om de schoonheid van je adem inhouden aan den lijve te ondervinden, kan het citaat van de bekende 100-jarige yogaleraar Sri Tirumalai Krishnamacharya je misschien helpen: “Adem in en God komt naar je toe. Houd de inademing vast en God blijft bij je. Adem uit en je nadert God. Houd de uitademing vast en geef je over aan God.”