Waarom Tai Chi een spiegel is van de natuur

Tai Chi en Qigong zijn innig verbonden met de natuur. De vloeiendheid en traagheid van de bewegingen, de wakkere aandacht, de levendigheid, het doet allemaal heel natuurlijk aan. Door steeds dieper door te dringen in deze oude Chinese bewegingskunsten verbind je je met de natuur om je heen en dus ook met je eigen natuur.

Als ik Tai Chi of Qigong doe in openlucht en er staan koeien, paarden of schapen te kijken, dan lijken die dieren vaak heel geboeid door wat ze zien. Wellicht is het inbeelding, maar het zou zomaar kunnen dat ze het ervaren als iets heel moois, herkenbaars en natuurlijks.

Observatie

Men zegt dat Tai Chi ontstond toen de daoïstische monnik Chang San-Feng tijdens een meditatieretraite in het Wudang-gebergte een gevecht observeerde tussen een kraanvogel en een slang. Door hun diepe besef van de taiji (yin en yang), kwamen beide dieren relatief ongeschonden uit het gevecht.

Wat er ook van waar is, het is duidelijk dat Tai Chi ontstond door observatie van natuurlijke processen. De bewegingen zijn soepel, als takken die buigen in plaats van te breken, als water dat stroomt en zich plooit naar de omstandigheden, als een tijger die sluipt door het struikgewas. Tai Chi bewandelt de weg van de minste weerstand.

Wu wei

Wat dat betreft, weerspiegelt Tai Chi (en ook het veel oudere Qigong) de diepe daoïstische overtuiging dat ‘de wijze meegaat met de natuur’. Dat heet dan wu wei, doen wat je te doen hebt, zonder al te veel moeite, vanuit een diep innerlijk weten dat het goed is.

Je zou Tai Chi en Qigong kunnen zien als een weg naar die moeiteloosheid, naar wu wei, naar die natuurlijke staat van zijn.
Door de langzame bewegingen, de ontspanning, de diepe ademhaling en de aandacht gefocust op het geheel imiteer je de natuur en die is helemaal doordrongen van wu wei.

Ziran

De Chinese term voor natuur is ziran. Letterlijk betekent dat ‘zelf zo’, vanzelf, spontaan. En niet voor niks geven Chinese Tai Chi-leraren vaak de instructie: ‘Doe je bewegingen een beetje meer ziran‘.

Soms wordt ziran vertaald als ‘automatisch’, maar dat heeft een te westerse, mechanische weerklank. De Britse filosoof en China-kenner Alan Watts vergelijkt ziran met je eigen hartslag. Die gaat vanzelf, zonder dat je hem moet controleren of beïnvloeden.

Dao

Door je Tai Chi of Qigong steeds meer ‘vanzelf’ en moeiteloos te laten gebeuren, kom je ook stap voor stap dichter bij de Dao.

In de daoïstische klassieker Dao De Jing staat immers: ‘de methode van de Dao is ziran‘. De Dao werkt dus met het principe van ‘vanzelf’ te zijn. Hoe meer je je oefeningen moeiteloos en ziran kan doen, hoe meer je in harmonie bent met de Dao.

De natuur, of de Dao is een totaliteit. Alles werkt samen, net zoals in Tai Chi en Qigong: elke cel beweegt samen, als een geheel. Het is een soort zelfregulerend organisme.
En net zoals in een vloeiende Tai Chi-beweging laat de Dao toe, geeft mee, ondersteunt, controleert niet, vertrouwt alles, laat alles vanzelf gebeuren.

Dat niet-controleren betekent niet dat er alleen maar chaos is.
Het is net als een harmonische, gestructureerde Tai Chi-beweging: hoe meer vrijheid je geeft, hoe meer liefde je geeft, hoe meer je toelaat dat de dingen gebeuren, zowel in jezelf als in je omgeving, hoe meer je de natuurlijke gang van het leven volgt. Het gevolg is vreugde en een soort spontane orde en structuur.