Een aantal begrippen uit de Chinese filosofie worden in Tai Chi en Qigong heel duidelijk, actueel en begrijpbaar. Oude inzichten die ons dagelijks leven rijker maken.
Dao
Een hele tijd geleden beklom ik met een aantal Westerse en Chinese vrienden de taoïstische heilige berg Hua Shan in de provincie Shaanxi in China. Toen we na zes uren klimmen op 100 meter van de top waren, keerden de Chinezen terug. Het was mooi geweest. Het was voor hen hoegenaamd niet nodig om die laatste honderd meter af te leggen. De weg naar de top was belangrijker geweest dan de top zelf.
We zijn vaak sterk gericht op het resultaat en minder op het proces. Het doel houdt ons zo bezig dat we vergeten te genieten van de weg er naartoe. Dao, in het Westen beter bekend als Tao, betekent ‘Weg’ of ‘Pad’. Het is een sleutelbegrip in de Chinese filosofie en vooral het taoïsme, dat zijn naam eraan dankt. Blijkbaar houden taoïsten veel van reizen of onderweg zijn. Misschien wel omdat het pad belangrijker is dan het doel, het proces belangrijker dan het resultaat. Door de reis groei je meer dan wanneer je je doel direct zou bereiken.
In Tai Chi en Qigong is het niet anders. Als beoefenaar ben je steeds onderweg, zonder einddoel. Er bestaat immers geen perfectie in Tai Chi en dat is net het mooie. Als er een einde was, zou het immers op een bepaald moment afgelopen zijn…
Wei Wu Wei
In Duitsland moet minstens 5% van de bossen helemaal met rust worden gelaten. Zo creëert men nu de oerbossen van morgen. In tegenstelling tot de meeste natuurgebieden die intensief worden onderhouden, mag de natuur hier volledig zijn gang gaan. Alleen zo wordt het fragiele evenwicht tussen de verschillende soorten hersteld en vervolledigd. Door niet in te grijpen wordt het geheel gevoed en versterkt.
Wei Wu Wei betekent ‘doen niet doen’. In de Dao De Jing staat: ‘De Tao is eeuwig niet-doende en toch is er niets dat het niet doet’. Wei Wu Wei is niet ingrijpen in de natuurlijke gang van zaken, niet tegen de stroom inzwemmen. Het is de weg van de moeiteloosheid. Tai Chi en Qigong geven mooi uiting aan dit principe: je beweegt als water, meegaand en ontspannen. Water vecht niet tegen de stroom. Het stroomt steeds naar het laagste punt, moeiteloos.
Gu Shen
Een iets minder bekend begrip uit de Chinese filosofie en de taoïstische traditie is ‘Gu Shen’, “de Geest van het Dal”. De Amerikaanse auteur en filosoof Deng Ming-Dao schrijft erover:
Het dal ondersteunt al wat leeft, voedt de dieren die er leven en houdt de grond vruchtbaar. Dat kan omdat het dal leeg is. Het aanvaardt het stromen van de rivier omdat het laag is, omdat het diep is, omdat het nederig is. Het absorbeert de warmte van de zon omdat het leeg en open is en het licht er vrije doorgang heeft. Het brengt leven voort omdat het iedereen draagt die er komt.
In Tai Chi en Qigong vind je de Geest van het Dal in de diepe ontspanning: laag, leeg maar niet zonder bodem. Het is een alerte ontspanning. (Meer over die alerte vorm van ontspanning vind je in het artikel ‘Waarom Tai Chi zo traag is‘.) Net als water zoek je steeds het laagste punt op. Als er iets storends naar je toe komt, aanvaard je het. Je verwelkomt het. Je slorpt het mededogend op, tenzij het je dreigt te schaden. Dan gebruik je ‘de kracht van 4 ons om 1000 kilo omver te duwen’.
Word je geïnspireerd door andere begrippen, ideeën of inzichten? Deel ze hieronder met anderen!
Kris,
Wat wordt er juist bedoeld in de laatste zin met de Kracht van 4ons en 1000 kilo…
GR Kristel
Beste Kristel, het is een begrip uit de Tai Chi Klassiekers. Het betekent dat je, stevig geworteld in je centrum, met een minimale inspanning een kracht die op je afkomt van koers kan doen veranderen. Hoe groter die kracht is, hoe minder kracht jij zelf moet gebruiken om de ander uit balans te brengen. Zo volstaat 400 gram om bv. 1000 kg uit evenwicht te brengen, zodat je ongestoord verder kan met je leven.
Ik blijf nog steeds genieten van het ‘onderweg’ zijn Kris. Ik ben jou en mezelf zo dankbaar dat ik zoveel jaar geleden de stap heb durven zetten om me onder te dompelen in de wereld van Tai Chi. Geen dag gaat voorbij zonder te starten met mijn heilige dertig minuten, zelfs op onze laatste reis naar het Amazonewoud in Suriname waar onze dochter stage loopt kennen ze nu aan de Maratakkarivier Tai Chi! Kwart over 5 ‘‘s morgens genoten aan de oever en de jungle horen en zien wakker worden en ondertussen mijn geliefde bewegingen uitvoeren, gewoonweg magisch. Dank dank dank u, ook voor deze fantastische teksten! Groeten,Johan
Dankjewel dat je de tijd neemt om dit even te delen, Johan. Tai Chi is blijkbaar een trouwe metgezel geworden, in alles wat je doet. En dat is inderdaad heilig.
Hello , dag lieve Chris , jouw aanvullende teksten en commentaren over Chinees leven en denken , de oude maar zeer actuele “ eeuwige “ waarheden en wijsheden , qigong en taichi , de hele manier van Chinees “ zijn “ en beleven , het lijkt ons op het eerste zicht en contact wat vreemd , maar bij nader inzien zijn ze heel juist en werkbaar ! Ook voor ons en onze tijd en onze manier van leven en denken ! Ik zou zelfs durven zeggen : zeker voor ons ! Dank je wel Chris om ons blijvend te inspireren en te motiveren ! Dit doet echt deugd ! Lieve groeten van Jef Michiels .
Dankjewel Jef, om even de tijd te nemen om te reageren. Fijn om horen dat je er iets aan hebt. Beste groeten. Kris
Ik werd even stil van je post, Kris. Je bracht de door mij zo geliefde Tao zo mooi in verband met Tai Chi. Met mededogen aanwezig zijn bij wat er is, dat is ook de kern van mindfulness: Stoppen met weerstand bieden, met mildheid aanwezig zijn bij wat er is, ook als dat iets moeilijks is. Vloeien met het water, met het leven, want stromende rivieren geven vorm aan vruchtbare dalen, verbinden de hoogten en laagten in het landschap en zijn een deel van een steeds weerkerende cyclus, die het leven zelf voortbrengt. In een boekje over Tao voor ouders stond dan weer: wees als het water. Water omarmt alles zonder onderscheid, vloeit en neemt de vorm aan van de bedding, is flexibel, tegelijkertijd constant in beweging en geeft hierdoor een ronde vorm aan de hoekigste steen… Zoals de bamboestengel geeft het water – maar ook de vallei – mee en laat zich vormen door wat er op zijn/haar weg komt. Zo ook “vloeien” wij door de vorm als we Tai Chi beoefenen…
Dankjewel voor je reactie, Anja!
Jij in de eerste plaats bedankt voor deze mooie teksten, die rust brengen en ons tegelijk (langzaam) in beweging zetten!
Beste Kris , dank je wel voor het delen met ons van die Chinese wijsheden . Ik vind het steeds fascinerend en inspirerend om met die controversiële ideeën uit China geconfronteerd te worden , juist omdat ze zo juist en waar zijn , maar ook zo haaks staan op onze westerse manier van leven en denken .
Ooit moesten wij in het college als student een Franse verhandeling schrijven met als titel : ” du choc des idées jaillit la lumière ” . Maar dit zijn wijsheden om te doen , te ervaren .
Dank je wel Kris voor het delen van die Chinese wijsheden , en geniet van je Krokusvakantie . Hartelijke groetjes .
Dag Jef
Ja, ‘le choc des idées’… mooi is dat. Tegengestelde en aanvullende meningen, het yin en yang van de ideeën, geeft licht.
Bedankt!
Heel mooi, heel filosofisch en plastisch omschreven. Maar aards-moeilijk om te doen…
Het proberen waard, maar we zullen vaak “vallen” en “moeten opstaan” 🙂
Dankjewel voor je wijze lessen, Kris.
Lieva
Vallen en opstaan: een vierde wijsheid uit de Chinese filosofie 🙂
… doet me denken aan een fragment uit “De weg van het water” (Tao) :
Water biedt geen weerstand aan de rotsen in de bedding, volgt gewoon de stroom. In zijn vermogen om bergen uit te hollen tot valleien, druppel voor druppel, is het de belichaming van geduld en volharding. Obstakels moeten niet overwonnen worden, noch moeten we ervoor wegrennen of hard tegenin gaan. Door ons te gedragen als het water, wordt het makkelijker om langs, onder of over obstakels te gaan.
Klinkt helemaal als tai-chi.
Mooi he… Hoe lichaamstraining (Tai Chi) ook je geest vormt (zijn als water)…
Dank u wel Kris. Dat is wat ik nodig heb …het brengt mij tot inzicht!
Even stil staan…
U hebt mij geholpen.
Dank u!!!
Nog een deugddoend verlof.
Yvonne
Heel graag gedaan, Yvonne.
Van harte, Kris